กรุงเขมา(เครือหมาน้อย)...วุ้นธรรมชาติ - พืชผักสมุนไพรพื้นบ้าน

กรุงเขมา

ชื่อวิทยาศาสตร์ Cissampelos pareira L. var. hirsuta (Buch. ex DC.) Forman
ชื่อสามัญ
ชื่อวงศ์  Menispermaceae

ชื่อเรียกอื่นๆ   ขงเขมา, เถาก้นปิด (ภาคกลาง) เครือหมาน้อย(ภาคอีสาน)

กรุงเขมา มีถิ่นกำเนิดในภูมิภาคประเทศเขตร้อน ในไทยพบอยู่ทั่วไปทุกภาคตามป่าดิบชื้น ป่าเบญพรรณ และป่าไผ่ เป็นไม้เลื้อยมีรากสะสมอาหารขนาดใหญ่

ทุกส่วนของต้นกรุงเขมา(เครือหมาน้อย)มีขนปกคลุม ใบรูปก้นปิด ปลายแหลม ช่อดอกแบบช่อซี่ร่ม ออกดอกที่ซอกใบ ดอกแยกเพศอยู่ต่างต้นกัน(มีต้นตัวผู้และต้นตัวเมีย) ดอกมีขนาดเล็ก ดอกสีขาวอมเหลืองอ่อน ผลมีลักษณะกลม เมื่อผลสุกจะมีสีแดง ภายในมีเมล็ดรูปเกือกม้า

การขยายพันธุ์  เมล็ด เหง้า

สภาพแวดล้อมที่เหมาะสมกับการขยายพันธุ์  กรุงเขมาชอบดินร่วน ระบายน้ำได้ดี ชอบแสงแดดรำไร ไม่พบว่านิยมปลูกกันมากนักส่วนใหญ่ชาวบ้านมักไปเก็บเอาเถามาจากป่าที่ขึ้นเองตามธรรมชาติ หากต้องการปลูกเป็นไม้ริมรั้วสามารถตัดเถามาปักชำหรือแยกเหง้าหัวที่อยู่ใต้ดินมาชำปลูกได้

ประโยชน์พืชผักสมุนไพรพื้นบ้าน - กรุงเขมา(เครือหมาน้อย)

ทางอาหาร   ชาวอีสานมักจะนำเถาต้นทั้งใบของกรุงเขมา(เครือหมาน้อย)มาขยำคั้นกับน้ำต้มสุก แล้วกรองคั้นเฉพาะน้ำออกใส่ภาชนะ เติมเกลือเล็กน้อย ตั้งทิ้งไว้ที่อุณหภูมิห้องทั่วไปประมาณ 10-15 นาที น้ำคั้นที่ได้ก็จะเกาะตัวแข็งกลายเป็นวุ้น(แบบธรรมชาติ) จากนั้นจึงนำมาปรุงอาหาร หรือทำเป็นของหวาน ให้แคลเซียม วิตามินบี 2 รวมถึงโปรตีนสูง

ทางยา  รากเป็นยาขับปัสสาวะ ยาระบาย แก้ไข้มาเลเรีย เป็นยาช่วยให้เจริญอาหาร รากและใบน้ำมาตำพอกบริเวณที่เป็นโรคผิวหนัง  ลำต้นช่วยลดไข้ทุกชนิด บำรุงเลือดในสตรี นำมาพอกแก้ตาอักเสบ